{"id":35326,"date":"2024-02-29T18:58:11","date_gmt":"2024-02-29T15:58:11","guid":{"rendered":"https:\/\/e-komite.com\/?p=35326"},"modified":"2024-03-03T19:32:48","modified_gmt":"2024-03-03T16:32:48","slug":"golgenin-altinda-herkese-yer-var-artifices","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/e-komite.com\/2024\/golgenin-altinda-herkese-yer-var-artifices\/","title":{"rendered":"G\u00f6lgenin alt\u0131nda herkese yer var – Artifices"},"content":{"rendered":"\n
Fransa ve di\u011fer Avrupa \u00fclkelerinde yak\u0131n zamanda tan\u0131kl\u0131k etti\u011fimiz \u00e7ift\u00e7i ayaklanmalar\u0131 ve tar\u0131msal isyan hareketi, sermaye ile emek aras\u0131ndaki \u00e7eli\u015fkide ba\u015f g\u00f6steren yeniden yap\u0131lanma evresinin i\u00e7inden do\u011fan ve ona kar\u015f\u0131 y\u00fcr\u00fct\u00fclecek m\u00fccadelelerin ba\u015flang\u0131c\u0131n\u0131 m\u00fcjdeliyor. Tar\u0131msal sanayi d\u00fczeyinde ya\u015fanan yeniden yap\u0131lanma s\u00fcrecinin temel \u00f6zellikleri aras\u0131nda sayabilece\u011fimiz dekarbonizasyon (karbonsuzla\u015ft\u0131rma), dijital teknolojinin yayg\u0131nla\u015fmas\u0131 ve uluslararas\u0131 ticaretin b\u00f6l\u00fcmlenmesi, gelinen noktada \u00e7al\u0131\u015fma ili\u015fkilerinde belirleyici olan dinamikler \u00fczerinde k\u00f6kl\u00fc de\u011fi\u015fiklikler yapmakta. Yeni birikim rejiminde kendisi i\u00e7in avantajl\u0131 bir konum elde etmeye \u00e7al\u0131\u015fan sermayedar kesimler ile nihai proleterle\u015fmeye kar\u015f\u0131 sava\u015fan bir k\u0131s\u0131m k\u0131rsal orta s\u0131n\u0131f\u0131n m\u00fccadelesini izliyoruz. \u0130ki s\u0131n\u0131f aras\u0131ndaki m\u00fccadele ge\u00e7mi\u015fin fa\u015fist tar\u0131m ve k\u00f6yl\u00fcl\u00fck ideolojisinin himayesi alt\u0131nda ortakla\u015ft\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece, bu kanaldan \u00f6zg\u00fcrle\u015ftirici bir perspektifin \u00e7\u0131kmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fil. Dolay\u0131s\u0131yla bu m\u00fccadeleden kazan\u0131m elde edilebilmesinin tek yolu, birbiriyle \u00e7eli\u015fen ve \u00e7at\u0131\u015fan \u00e7\u0131karlar\u0131n patlama noktas\u0131na gelme ihtimalinde sakl\u0131d\u0131r.<\/p>\n\n\n\n
Artifices sitesinde yay\u0131mlanan bu makale Avrupa’da, \u00f6zellikle de Fransa’da son d\u00f6nemde artan \u00e7ift\u00e7i hareketlerine tarihsel, devrimci bir perspektiften bak\u0131yor ve bu eylemler etraf\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fen gericilik tart\u0131\u015fmalar\u0131na s\u0131n\u0131f perspektifinden katk\u0131 sunmay\u0131 deniyor. Yaz\u0131n\u0131n ve ortaya koydu\u011fu \u00f6nerilerin, tart\u0131\u015fmaya a\u00e7\u0131k taraflar\u0131 olmakla birlikte, ya\u015fanan son s\u00fcre\u00e7lere dair \u00f6zg\u00fcn ve \u00e7arp\u0131c\u0131 bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 sundu\u011funu s\u00f6ylemek m\u00fcmk\u00fcn.<\/p>\n\n\n\n
\u201c\u0130ktisat tarihi, yani canl\u0131 t\u00fcrlerinin tarihi \u015fu sorular etraf\u0131nda d\u00f6ner: \u0130\u015flenebilir ne kadar arazi kald\u0131? Ekilmemi\u015f arazilerin temizlenmesiyle verim almak i\u00e7in harcanan eme\u011fi t\u00fcketilen g\u0131da miktar\u0131na oranland\u0131\u011f\u0131m\u0131z takdirde elde edilen asgari toprak verimlili\u011fi nedir? Bu sorgulama kapitalist \u00e7a\u011fda en verimlisinden en verimsizine mevcut t\u00fcm topraklar s\u00f6m\u00fcr\u00fclene kadar s\u00fcrer. Art\u0131k canl\u0131lar, t\u00fcrlerin tamam\u0131 a\u00e7l\u0131\u011f\u0131n pen\u00e7esinde.\u201d\u00a0\u00a0– Amadeo Bordiga1<\/a><\/sup><\/p>\n<\/div>\n<\/div>\n\n\n\n Tar\u0131m meselesi bir s\u00fcre i\u00e7in siyasetin konusu olmaktan \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131. Oysa \u015fimdi intihar\u0131n e\u015fi\u011findeki \u00e7ift\u00e7ilerin ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 zorluklar\u0131 medyada d\u00fczenli olarak duyuyor, g\u00f6r\u00fcyor; meslekta\u015flar\u0131n\u0131n hik\u00e2yelerini okuyoruz. Ancak tar\u0131msal-end\u00fcstriyel kalk\u0131nmaya y\u00f6nelik tedbirler, \u00f6zg\u00fcr ve ba\u011f\u0131ms\u0131z k\u00f6yl\u00fcl\u00fc\u011fe ili\u015fkin sol tahayy\u00fcler, \u201cprod\u00fcktivizm\u201de y\u00f6nelik ele\u015ftiriler ve Br\u00fcksel g\u00fcd\u00fcml\u00fc ye\u015fil yeniden yap\u0131land\u0131rma giri\u015fimlerini birlikte de\u011ferlendirdi\u011fimizde ideolojinin g\u00fcn\u00fcm\u00fczde tar\u0131m meselesinde \u00f6nceki zaman ve mek\u00e2nlara g\u00f6re fazla s\u00f6z sahibi oldu\u011funu \u00f6ne s\u00fcrebiliriz. \u0130syan\u0131n derinde yatan k\u00f6klerinin yan\u0131 s\u0131ra, tar\u0131m odakl\u0131 sanayinin genel durumunu tahlil edebilmek i\u00e7in de bir te\u015febb\u00fcste bulunulmas\u0131 gerekiyor.<\/p>\n\n\n\n Bu yaz\u0131n\u0131n amac\u0131 prod\u00fcktivizm ele\u015ftirisinin ve halihaz\u0131rda s\u00fcren yeniden yap\u0131lanmaya e\u015flik eden her t\u00fcrl\u00fc s\u0131n\u0131rl\u0131 ekoloji eksenli d\u00fc\u015f\u00fcncenin \u00f6tesine ge\u00e7mek, \u00e7\u00f6z\u00fcmleme ve ele\u015ftiride end\u00fcstriyel tar\u0131m sekt\u00f6r\u00fcnde h\u00fck\u00fcm s\u00fcren kapitalist toplumsal ili\u015fkilere yeniden odaklanmakt\u0131r. Tarih boyunca kimileri k\u00fc\u00e7\u00fck \u00f6l\u00e7ekli aile \u00e7iftliklerinin ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olarak yok olaca\u011f\u0131 beklentisi ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in, kimileri ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz yok olu\u015fun frenlenmesinin \u00f6nemine vurgu yapt\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in, hatta aralar\u0131nda \u201ctoplumsal d\u00fczene i\u00e7kin bu gerici kanad\u0131n\u201d bast\u0131r\u0131lmas\u0131 arzusunu ta\u015f\u0131yanlar da oldu\u011fu i\u00e7in Marksistler tarih boyunca \u201ctar\u0131m meselesi\u201d ile ilgilenirken kendilerini s\u0131k\u0131\u015fm\u0131\u015f hissetti. Tar\u0131mda \u00f6ng\u00f6r\u00fclen bu d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn hen\u00fcz ger\u00e7ekle\u015fmedi\u011fi, bir as\u0131rd\u0131r uygulanan tar\u0131m politikalar\u0131n\u0131n da yard\u0131m\u0131yla k\u00fc\u00e7\u00fck veya orta \u00f6l\u00e7ekli aile i\u015fletmelerinin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fcl\u00fcyor. Ancak bu d\u00f6ng\u00fcn\u00fcn sonuna geldi\u011fimizi s\u00f6yleyebiliriz.<\/p>\n\n\n\n Peki bu durumda topra\u011f\u0131n\u0131, \u00e7iftli\u011fini ve makinelerini kiralayan k\u00fc\u00e7\u00fck \u00fcretici, ayn\u0131 zamanda \u00fcretim ara\u00e7lar\u0131n\u0131n sahibi midir? S\u00fct\u00fcn fiyat\u0131 piyasa ko\u015fullar\u0131nda belirlendi\u011fi i\u00e7in k\u00e2r elde etmesine izin verilmeyen ve isyan eden \u00e7ift\u00e7i proleter midir? \u201cEkolojik d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u201d i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015fmak isteyen, Conf\u00e9d\u00e9ration Paysanne [K\u00f6yl\u00fc Konfederasyonu] \u00e7at\u0131s\u0131 alt\u0131nda \u00f6rg\u00fctlenen bostan sahibi gerici midir? Ya da intihar\u0131n e\u015fi\u011findeyken ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 darbo\u011faz\u0131 ve yaln\u0131zl\u0131\u011f\u0131n\u0131 hayk\u0131ran, zaman\u0131nda tatmin edici bir gelir elde etti\u011fi aile \u00e7iftli\u011fine \u00f6zlem duyan ilerici midir?<\/p>\n\n\n\n D\u00fcn<\/strong><\/p>\n\n\n\n Fransa ve t\u00fcm Avrupa\u2019da tarlalarda kopacak f\u0131rt\u0131na, uzun s\u00fcredir bekleniyordu. Fransa\u2019da 2003\u2019te ba\u015f g\u00f6steren s\u00fct kriziyle beraber a\u015f\u0131r\u0131 \u00fcretimin bask\u0131lanmas\u0131 ve 1984\u2019te \u00e7ift\u00e7ilerin sat\u0131\u015f fiyatlar\u0131n\u0131n d\u00fc\u015fmesini \u00f6nlemek amac\u0131yla uygulamaya konulan \u00fcretim kotalar\u0131n\u0131n tedricen kald\u0131r\u0131laca\u011f\u0131n\u0131n ilan edilmesinden sonra, \u00f6nceki birikim modelinin kurals\u0131zla\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve sekt\u00f6r\u00fcn uluslararas\u0131 rekabete a\u00e7\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131, sekt\u00f6r\u00fcn de haliyle tamamen al\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015f\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda bir yola girdi\u011fini g\u00f6r\u00fcyoruz. Fransa \u00f6zelinde yasakl\u0131 maddeleri i\u00e7eren Brezilya men\u015feli soya ve sava\u015f harcamalar\u0131n\u0131 desteklemek amac\u0131yla g\u00fcmr\u00fck vergilerinden muafiyet yoluyla s\u00fcbvanse edilen Ukrayna tavu\u011fu ile ilgili tart\u0131\u015fmalar kula\u011f\u0131m\u0131za geliyor.2<\/a><\/sup> Subprime<\/em> (y\u00fcksek faiz) krizinin ard\u0131ndan merkez bankalar\u0131, kredi faizi \u00f6demeleri alt\u0131nda ezilen \u00e7ift\u00e7ilerin bor\u00e7 y\u00fck\u00fcn\u00fc hafifleten d\u00fc\u015f\u00fck faiz politikas\u0131n\u0131 benimsedi. Ancak ge\u00e7ti\u011fimiz y\u0131l merkez bankas\u0131 faiz oranlar\u0131nda art\u0131\u015fa gitti, dolay\u0131s\u0131yla \u00e7ift\u00e7ilerin bor\u00e7lar\u0131ndan \u00f6t\u00fcr\u00fc her y\u0131l \u00f6demek zorunda olduklar\u0131 bedel artt\u0131. Bor\u00e7lanma maliyetlerindeki art\u0131\u015f, baz\u0131lar\u0131 i\u00e7in barda\u011f\u0131 ta\u015f\u0131ran son damla oldu. \u00c7ift\u00e7ilerin bor\u00e7lar\u0131na kar\u015f\u0131l\u0131k \u00f6dedikleri faiz birka\u00e7 ay i\u00e7inde neredeyse iki kat\u0131na \u00e7\u0131kt\u0131.3<\/a><\/sup> Son olarak, \u201ctar\u0131mdan elde edilen gelir 2023\u2019te 2022\u2019ye k\u0131yasla %11 ve katma de\u011fer, yani servet art\u0131\u015f\u0131 %9 oran\u0131nda d\u00fc\u015ft\u00fc; Ukrayna\u2019dan yap\u0131lan tah\u0131l ithalat\u0131n\u0131n Polonya, Macaristan ve Romanya\u2019da tehlike sinyallerini hissettirmesi \u00fczerine bu tabloya Avrupa boyutu da eklendi.\u201d4<\/a><\/sup><\/p>\n\n\n\n Uluslararas\u0131 ticarete y\u00f6nelik sert d\u00fczenlemelerin damgas\u0131n\u0131 vurdu\u011fu Fordist model ile on y\u0131llard\u0131r bildi\u011fimiz, sermayenin serbest dola\u015f\u0131m\u0131yla karakterize edilen \u201cneoliberal\u201d model aras\u0131ndaki ge\u00e7i\u015flilik bir s\u0131r de\u011fil. Bug\u00fcn \u00e7ift\u00e7ilerin isyan\u0131n\u0131n da ge\u00e7mi\u015ftekine benzer \u015fekilde bir sonraki a\u015famaya; \u015fekillenmeye ba\u015flayan yeniden yap\u0131lanman\u0131n \u00f6nc\u00fcllerine ba\u011fl\u0131 oldu\u011funu vurgulamal\u0131y\u0131z. Her ne kadar ge\u00e7i\u015flilikten s\u00f6z etti\u011fimizde \u00e7ok say\u0131da farkl\u0131l\u0131k s\u00f6zkonusu oldu\u011fu i\u00e7in ayn\u0131 yol ayr\u0131m\u0131nda olmasak da krizden \u00f6nce ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015f ve bu esnada beliren ana hatlar\u0131 a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6rebiliyoruz. <\/p>\n\n\n\n \u00c7ift\u00e7i eylemleriyle g\u00f6r\u00fcn\u00fcr olan isyan AB Ortak Tar\u0131m Politikas\u0131n\u0131n (OTP) \u00e7evre korumac\u0131l\u0131\u011f\u0131na y\u00f6nelme, dekarbonizasyon ve reg\u00fclasyon vadeden yeni s\u00fcr\u00fcm\u00fcn\u00fc korku ve \u00f6fkenin oda\u011f\u0131na koyuyor. OTP\u2019nin beyan\u0131n\u0131n ger\u00e7ekte neye kar\u015f\u0131l\u0131k geldi\u011fini ve tar\u0131m end\u00fcstrisinin beklentilerini anlamam\u0131z gerekiyor. <\/p>\n\n\n\n Kapitalizm tarihindeki b\u00fcy\u00fck de\u011fi\u015fimler, krizler \u00fczerinden ger\u00e7ekle\u015fir. 1914-1945 d\u00f6neminden itibaren sivil sanayinin askeri teknolojileri ithal etmesi, sava\u015f sonras\u0131 d\u00f6nemde mallar\u0131n ve \u00f6zellikle tar\u0131m sekt\u00f6r\u00fcnde g\u00fcbrelerin seri \u00fcretimi i\u00e7in \u00f6nko\u015fuldu.5<\/a><\/sup> Krizlerin sermayenin gelecekteki geli\u015fiminin ko\u015fulu oldu\u011funu kabul etti\u011fimizde kriz ko\u015fullar\u0131n\u0131n her \u015feyden \u00f6nce en verimli sermayeyi se\u00e7ti\u011fini g\u00f6rebiliyoruz. Belirli teknolojiler t\u00fcm de\u011fer zincirinde yayg\u0131nla\u015fmaya ba\u015flad\u0131\u011f\u0131nda verimlilik oran\u0131 ve dolay\u0131s\u0131yla k\u00e2r oran\u0131 da art\u0131yor. Verimlilik k\u00e2rlar\u0131n\u0131 art\u0131rarak genelle\u015ftiremeyenler iflas ediyor. Bug\u00fcn ya\u015fanan da bu. B\u00fcy\u00fck \u00e7iftlikler, yeni ekolojik standartlara daha tatmink\u00e2r \u015fekilde yan\u0131t verebilecek, daha fazla s\u00fcbvansiyon alabilecek, dolay\u0131s\u0131yla daha avantajl\u0131 konuma eri\u015febilecek di\u011fer i\u015fletmecilerin lehine geriye \u00e7ekilmeyi ve pazardaki konumlar\u0131n\u0131 tehlikeye atmay\u0131 istemiyor. K\u00fc\u00e7\u00fck \u00fcreticiler ve i\u015fletmelerse sadece varl\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmek i\u00e7in m\u00fccadele ediyor. Ku\u015fkusuz en \u00f6nemli soru, devasa yat\u0131r\u0131mlar gerektiren bir s\u00fcre\u00e7te a\u015f\u0131r\u0131 bor\u00e7 y\u00fck\u00fc alt\u0131nda \u00e7abalayan k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ift\u00e7ilerin tar\u0131m faaliyetlerini modernize etme kapasitesine sahip olup olmad\u0131\u011f\u0131. Yine de geriye bir soru daha kal\u0131yor: Aile i\u015fletmeleri olarak bilinen bu k\u00fc\u00e7\u00fck \u00fcreticiler, her ne kadar mevcut \u015fartlar alt\u0131nda etkinli\u011fini yitirmi\u015f de olsalar, nas\u0131l olup da bug\u00fcne kadar hayatta kalabildiler? Merkezden y\u00f6netilen tekelci sermaye taraf\u0131ndan massedilmeden varl\u0131klar\u0131n\u0131 nas\u0131l s\u00fcrd\u00fcrebildiler? \u00d6zetle, kendi \u00fcretim ara\u00e7lar\u0131na sahip, en az\u0131ndan resm\u00ee olarak kendi eme\u011fi d\u0131\u015f\u0131nda kimsenin eme\u011fini s\u00f6m\u00fcrmeyen ve neredeyse hi\u00e7 k\u00e2r elde etmeyen bu arkaik \u00fcretim ili\u015fkileri bug\u00fcne kadar nas\u0131l ya\u015fayabildi? Cevap bulabilmek i\u00e7in s\u00f6z\u00fc ge\u00e7en tar\u0131msal s\u00f6m\u00fcr\u00fc bi\u00e7imlerinin yak\u0131n zamanda ortadan kald\u0131r\u0131lma olas\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 da hesaba katarak, Avrupa Birli\u011fi uhdesindeki OTP\u2019nin tarihsel seyrini takip etmeye ihtiya\u00e7 duyuyoruz.<\/p>\n\n\n\n 20. y\u00fczy\u0131l\u0131n ba\u015f\u0131nda Front Populaire6<\/a><\/sup> yani Halk Cephesi\u2019nin uygulamaya koydu\u011fu ve Vichy h\u00fck\u00fcmetinin s\u00fcrd\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc korumac\u0131 politikalar geride b\u0131rak\u0131ld\u0131, Fransa\u2019da tar\u0131m\u0131n end\u00fcstrile\u015fme s\u00fcreci ba\u015flad\u0131.<\/p>\n\n\n\n \u0130kinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131\u2019n\u0131n sonunda, sava\u015f s\u0131ras\u0131nda \u00f6nemli \u00f6l\u00e7\u00fcde geli\u015fen \u00fcretim teknolojileri sayesinde tar\u0131mda sanayile\u015fme tam anlam\u0131yla ba\u015flam\u0131\u015f oldu. Her ne kadar tar\u0131m 1920\u2019lerden 1960\u2019lara kadar kapitalizm taraf\u0131ndan absorbe edilse de kapitalist tarzda yeniden d\u00fczenleme k\u0131smiydi, ancak 1962\u2019de OTP\u2019nin y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe konmas\u0131yla k\u0131rsal \u00fcretim ili\u015fkilerinin g\u00f6rece \u00f6zerkli\u011fine son verildi. Fiyatlar\u0131n, \u00fcretim hacminin ve ithalat\u0131n \u00e7ok s\u0131k\u0131 politikalarla d\u00fczenlenmesi ve ulusal \u00f6l\u00e7ekte bir t\u00fcr devlet de\u011fi\u015fim planlamas\u0131 ile tan\u0131mlanan zorunlu sanayile\u015fme, verimlilik art\u0131\u015flar\u0131n\u0131, k\u00e2r art\u0131\u015f\u0131n\u0131 ve genel ya\u015fam d\u00fczeyindeki refah art\u0131\u015f\u0131n\u0131 bir potada eritti. Kabaca 1960\u2019lardan 1990\u2019lara kadar uzanan Fordist birikim rejimi, kentle\u015fen b\u00f6lgelerin tamam\u0131na kapitalist toplumsal ili\u015fkilerin egemenli\u011finin damgas\u0131n\u0131 kati surette vurarak, her t\u00fcrl\u00fc \u00fcretim faaliyetini kapitalist \u00fcretim s\u00fcrecine dahil etti.<\/p>\n\n\n\n 1992\u2019den bu yana OTP \u00e7er\u00e7evesindeki geli\u015fmeler, di\u011fer her alanda oldu\u011fu gibi \u201cneoliberal\u201d d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcmleri takip ediyor: kurals\u0131zla\u015ft\u0131rma, serbestle\u015ftirme ve finansal sistemin yeniden yap\u0131land\u0131r\u0131lmas\u0131. Baz\u0131 yakla\u015f\u0131mlardan farkl\u0131 olarak, her t\u00fcrl\u00fc \u201cserbestle\u015ftirmenin\u201d bi\u00e7imsel bir d\u00fczenleme olarak kald\u0131\u011f\u0131n\u0131, devletin asla piyasa lehine geri \u00e7ekilmedi\u011fini vurgulaman\u0131n \u00f6nemli oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyoruz. S\u00f6zkonusu olan, kimilerince ifade edildi\u011fi \u00fczere, \u201cfarkl\u0131 birikim rejimlerine \u00f6zg\u00fc kurumsal d\u00fczenlemelerdir\u201d. Sanayi kesimi gibi tar\u0131m\u0131n da finansalla\u015fmas\u0131, \u00fcretken sermayeye hizmet eden \u201csa\u011fl\u0131kl\u0131\u201d bir \u00fcretim s\u00fcrecini \u201casalakla\u015ft\u0131r\u0131p\u201d tali k\u0131lmayacakt\u0131r. Tar\u0131m sekt\u00f6r\u00fcnde 1970\u2019lerden, belki de 1990\u2019lardan itibaren uygulamaya konan birikim rejimi, \u00fcretim modelinin kurumsalla\u015fm\u0131\u015f bi\u00e7imde yeniden \u00f6rg\u00fctlenmesidir. Bu nedenle, \u00fcretim s\u00fcre\u00e7lerinin finansalla\u015fmas\u0131n\u0131, onlarca y\u0131ll\u0131k sol s\u00f6ylemin onaylad\u0131\u011f\u0131 gibi \u201ciyi\u201d \u00fcretken sermayeye kar\u015f\u0131t olarak finansal sermayenin bir \u201cya\u011fmas\u0131\u201d olarak de\u011ferlendirmemeli, bir yandan finansalla\u015fman\u0131n k\u00e2rl\u0131l\u0131\u011f\u0131n gerekliliklerini alttan alta nas\u0131l de\u011fi\u015ftirdi\u011fini, art\u0131k yat\u0131r\u0131m\u0131n de\u011fil, anl\u0131k k\u00e2r\u0131n yarar\u0131na oldu\u011funu, di\u011fer yandan Fordist birikim rejiminin sona ermesinden itibaren \u00fcretken yeniden \u00f6rg\u00fctlenmeye b\u00fct\u00fcn\u00fcyle uyum sa\u011flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmeliyiz.<\/p>\n\n\n\n Yeniden OTP\u2019ye odakland\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, bas\u0131ndan da a\u00e7\u0131k\u00e7a anlad\u0131\u011f\u0131m\u0131z gibi, 1960\u2019l\u0131 y\u0131llardan sonra fiyat g\u00fcvencesine, 1990\u2019l\u0131 y\u0131llardan itibaren ise do\u011frudan s\u00fcbvansiyona ve fiyat kontrollerine son verildi\u011fini g\u00f6r\u00fcyoruz. Bulgulardan hareketle OTP s\u00fcbvansiyonlar\u0131n\u0131n art\u0131k \u00e7ift\u00e7ilerin gelirinin ortalama %80\u2019ini temsil etti\u011fi a\u00e7\u0131kt\u0131r. Bu miktar ayn\u0131 zamanda, bug\u00fcne kadarki en b\u00fcy\u00fck b\u00fct\u00e7e kalemi olan toplam AB harcamalar\u0131n\u0131n %40\u2019\u0131ndan fazlas\u0131na tekab\u00fcl ediyor. Ancak Avrupa, belirlenen hedefler do\u011frultusunda tar\u0131m politikas\u0131 konusunda yetersiz kal\u0131yor. Onun do\u011frudan piyasaya dayal\u0131 fiyat olu\u015fumu ve uluslararas\u0131 tar\u0131m \u00fcr\u00fcnlerinin serbest dola\u015f\u0131m\u0131 sistemini dayatan son hatta tek g\u00fc\u00e7 oldu\u011funu kabul etmeliyiz. \u201cBrezilya, Hindistan, Rusya, Kanada, Yeni Zelanda, \u00c7in \u00f6rneklerinde g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi di\u011fer t\u00fcm b\u00fcy\u00fck ihracat\u00e7\u0131 \u00fclkeler, g\u0131da g\u00fcvenli\u011fi ve egemenli\u011fi ad\u0131na ve \u00e7ift\u00e7ilerinin gelirini korumak amac\u0131yla bu politikadan vazge\u00e7ti. Bu \u00fclkelerin tamam\u0131 tar\u0131m\u0131 korumak i\u00e7in d\u00fczenleyici ve koruyucu \u00f6nlemler benimsemi\u015f ve zaman zaman g\u00fcmr\u00fck vergilerini, hatta ihracat ve ithalat yasaklar\u0131n\u0131 yeniden uygulamaya koymu\u015flard\u0131r.\u201d7<\/a><\/sup> Amerika Birle\u015fik Devletleri bir ad\u0131m daha ileride, \u00e7\u00fcnk\u00fc New Deal\u2019dan devrald\u0131\u011f\u0131 tar\u0131m\u0131 d\u00fczenleme ve koruma politikas\u0131ndan hi\u00e7bir zaman vazge\u00e7medi. Ya\u015fananlar\u0131 d\u00fcnya ekonomisi ba\u011flam\u0131nda, ak\u0131nt\u0131ya kap\u0131lm\u0131\u015f bir k\u0131tan\u0131n periferile\u015ftirilmesi \u015feklinde tahlil edebiliriz…8<\/a><\/sup><\/p>\n\n\n\n Ancak yan\u0131lg\u0131ya d\u00fc\u015fmemeliyiz. Tar\u0131msal g\u0131da meselelerinin siyasalla\u015fmas\u0131n\u0131n merkezinde jeopolitik dinamiklerin yer almas\u0131n\u0131n nedeni, konunun k\u00fcreselle\u015fme ba\u011flam\u0131nda yeniden m\u00fczakere edilmesidir. Gelecekte \u00f6ng\u00f6r\u00fclen uzla\u015fman\u0131n m\u00fczakeresi hem jeopolitik d\u00fczeyde ve toplumsal \u00f6l\u00e7ekte sermayedar s\u0131n\u0131f nezdinde hem de \u00fcretim tarz\u0131n\u0131n iki asli s\u0131n\u0131f\u0131 aras\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fiyor.<\/p>\n\n\n\n Dahas\u0131, kapitalist birikim tarihine i\u00e7kin ve tar\u0131m sekt\u00f6r\u00fcn\u00fc niteleyen bir di\u011fer \u00f6nemli \u00f6zelli\u011fin tahlili de b\u00fcy\u00fck oranda yetersiz b\u0131rak\u0131l\u0131yor. K\u00fc\u00e7\u00fck \u00f6l\u00e7ekli aile \u00e7iftliklerinin ortadan kalkmas\u0131n\u0131n ve i\u015fleyi\u015fin b\u00fct\u00fcn\u00fcyle kapitalist \u00fcretim ili\u015fkilerine dahil edilmesinin ka\u00e7\u0131n\u0131lmazl\u0131\u011f\u0131, Marksizm tarihinde uzun s\u00fcredir \u201ctar\u0131m sorunu\u201dnun en \u00f6nemli konusu olmu\u015ftur. Ancak s\u00f6z\u00fc edilen ge\u00e7i\u015f ve d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm meselesinin tahlili boyutla s\u0131n\u0131rl\u0131 kalm\u0131\u015ft\u0131r, \u201ck\u00fc\u00e7\u00fck \u00f6l\u00e7ekli\u201d tar\u0131msal i\u015fletmeden \u201cb\u00fcy\u00fck \u00f6l\u00e7ekli\u201d tar\u0131msal i\u015fletmeye ge\u00e7i\u015f tart\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r oysa bu hususta dikkat edilmesi gereken terim \u201caile\u201d \u00e7ift\u00e7ili\u011fidir. Bu tart\u0131\u015fmada bir ad\u0131m daha ileri gidersek, \u00e7iftliklerin birle\u015ftirilmesine ra\u011fmen, k\u00fc\u00e7\u00fck aile m\u00fclkiyetinin daima kad\u0131nlar\u0131n ve \u00e7ocuklar\u0131n \u2013bir \u00f6l\u00e7\u00fcye kadar \u00f6zg\u00fcr b\u0131rak\u0131lsalar da\u2013 g\u00f6n\u00fcll\u00fc olarak s\u00f6m\u00fcr\u00fcs\u00fcyle tan\u0131mland\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtebiliriz. K\u00fc\u00e7\u00fck aile \u00e7iftli\u011finin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesinin nedenlerinden biri, bu toplumsal yap\u0131n\u0131n tarih boyunca g\u00f6sterdi\u011fi ola\u011fan\u00fcst\u00fc dayan\u0131kl\u0131l\u0131kt\u0131r \u00e7\u00fcnk\u00fc ev i\u00e7i eme\u011finin s\u00f6m\u00fcr\u00fcs\u00fcnden ka\u00e7\u0131\u015f neredeyse imk\u00e2ns\u0131z bir olgudur. \u00d6te yandan, kula\u011fa \u00e7eli\u015fkili gelse de, hem Avrupa genelinde hem de Amerika Birle\u015fik Devletleri\u2019nde k\u00fc\u00e7\u00fck aile \u00e7iftliklerinin korunmas\u0131 talebi uzun s\u00fcredir tar\u0131m politikalar\u0131n\u0131n merkezinde yer al\u0131yor. K\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7iftliklerden m\u00fcte\u015fekkil bir co\u011frafi \u015febekede huzursuzluk \u00e7\u0131kmas\u0131 durumunda bir t\u00fcr rezervi, bir emniyet valfini temsil eden bu sistem, devlet nezdinde daima hem g\u0131da eri\u015fimi a\u00e7\u0131s\u0131ndan hem de ideolojik d\u00fczeyde ulusal \u00e7\u0131karlar\u0131n muhafazas\u0131n\u0131 \u015fekillendirmeye hizmet etmi\u015ftir. \u0130dealle\u015ftirilmi\u015f \u00e7al\u0131\u015fma d\u00fczeni ve geleneksel aile yap\u0131lar\u0131na dayanan yerelci ve vatansever de\u011ferlerin arka plan\u0131n\u0131 olu\u015fturmak devletlerin \u00f6nceli\u011fidir. Bu tart\u0131\u015fma, k\u00fc\u00e7\u00fck k\u00f6yl\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn az \u00e7ok \u201cdo\u011fal\u201d bir \u015fekilde ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olarak \u00e7\u00f6z\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc vurgulayan Lenin ile Rus pop\u00fclistleri ve her \u015feyden \u00f6nce bu s\u00f6m\u00fcr\u00fc bi\u00e7iminin ola\u011fan\u00fcst\u00fc uzun \u00f6mr\u00fcn\u00fc hakk\u0131yla vurgulayan ve onu idealize eden \u00c7ayanov\u2019u kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya getiren tart\u0131\u015fmad\u0131r.<\/p>\n\n\n\n Ancak Fordizmin sonu, yeni bir i\u015fg\u00fcc\u00fc bile\u015fimini ima ediyor. 1970\u2019lerde kad\u0131nlar\u0131n \u00fccretli i\u015fg\u00fcc\u00fc piyasas\u0131na kitlesel giri\u015fini takip eden s\u00fcre\u00e7te aile yap\u0131lar\u0131 da buna ba\u011fl\u0131 olarak geli\u015fmeye devam ediyor. K\u0131rsal \u00fcretim ili\u015fkileri \u00e7er\u00e7evesinde bir insan\u0131n eme\u011fi kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda hayat\u0131n\u0131 tek bir patronun emri alt\u0131nda ge\u00e7irme zorunlulu\u011fu ve bask\u0131s\u0131 ortadan kalkt\u0131, \u00e7al\u0131\u015fma ili\u015fkileri ve toplumsal yap\u0131 30-40 y\u0131l \u00f6nceki gibi de\u011fil. Dolay\u0131s\u0131yla, uzmanlar k\u00fc\u00e7\u00fck aile \u00e7iftliklerinin can \u00e7eki\u015fmekte oldu\u011fu konusunda hemfikir olsalar da, sebep belki de sermaye yo\u011funla\u015fmas\u0131n\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda ezilmesi de\u011fil, \u00e7ekirdek ve ataerkil aile bi\u00e7imlerinin par\u00e7alanmas\u0131n\u0131n bask\u0131s\u0131d\u0131r.<\/p>\n\n\n\n Bug\u00fcn<\/strong><\/p>\n\n\n\n Yaz\u0131n\u0131n giri\u015finde de belirtti\u011fimiz gibi, tarlalarda h\u00fck\u00fcm s\u00fcren toplumsal ili\u015fkileri somut ko\u015fullar\u0131yla tahlil edebilmek \u00f6nemli. Yery\u00fcz\u00fc Ayaklanmalar\u0131 Kolektifi (Les Soul\u00e8vements de la Terre), \u201ck\u00f6yl\u00fc s\u0131n\u0131f\u0131n\u0131\u201d destekleyen bas\u0131n a\u00e7\u0131klamas\u0131nda, prod\u00fcktivizm ele\u015ftirisi a\u00e7\u0131s\u0131ndan al\u0131\u015f\u0131lagelmi\u015f sol kli\u015feleri yeniden \u00fcretmenin yan\u0131 s\u0131ra, asl\u0131nda k\u00f6yl\u00fcleri \u00fcretim ara\u00e7lar\u0131na sahip olmayan Uber \u015fof\u00f6rlerine benzetiyor. Bu kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rma, her ne kadar siyasi retorik i\u00e7in kolay ve pratik olsa da, basit bir nedenden dolay\u0131 kesinlikle ge\u00e7erli de\u011fildir. Platform \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131n\u0131n \u00fcretim arac\u0131 nedir? \u00dcretim arac\u0131 araba ya da bisiklet de\u011fil, platformun kendisidir. Hizmet i\u015fini organize edecek ve restoranlar\u0131 birbirine ba\u011flayacak bir algoritma olmadan, komisyon elde etmek imk\u00e2ns\u0131zd\u0131r ve bu nedenle kuryeler platformlar\u0131n dolayl\u0131 olarak \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131 olduklar\u0131 i\u00e7in yasal d\u00fczenlemeye tabi stat\u00fcy\u00fc elde etmek \u00fczere m\u00fccadele etmektedir. Tar\u0131mda durum daha farkl\u0131, \u00e7\u00fcnk\u00fc \u00e7ift\u00e7iler bo\u011fazlar\u0131na kadar bor\u00e7 i\u00e7inde olsalar da arazilerini, tarlalar\u0131n\u0131, trakt\u00f6rlerini ipotek ettirseler de yine de m\u00fclk sahibi olarak kalabiliyor. Onlar\u0131 platform \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131yla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131ran retori\u011fin dayana\u011f\u0131, end\u00fcstrile\u015fen tar\u0131m\u0131n de\u011fer zincirlerine has elveri\u015fsiz pozisyonlard\u0131r ve g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015fe g\u00f6re \u00e7ift\u00e7iler g\u00fcn ge\u00e7tik\u00e7e tekel konumundaki b\u00fcy\u00fck g\u0131da sat\u0131n alma merkezlerinin kontrol\u00fcnde sipari\u015f de alabiliyorlar. Ancak proleter durumu tan\u0131mlayan, de\u011fer zincirlerindeki dezavantajl\u0131 konum de\u011fildir; bilakis proleter durum, m\u00fclks\u00fczle\u015ftirmeyle tan\u0131mlan\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla, de\u011fer zincirlerindeki pozisyonlar\u0131n analizi, sekt\u00f6r\u00fcn ve mevcut hareketin yap\u0131s\u0131n\u0131 ve dolay\u0131s\u0131yla k\u00fc\u00e7\u00fck ve b\u00fcy\u00fck aras\u0131ndaki potansiyel \u00e7eli\u015fkiyi anlamak i\u00e7in \u00e7ok \u00f6nemli olsa da, hi\u00e7bir \u015fekilde proleter durumun temel unsuru de\u011fildir. Tar\u0131m sekt\u00f6r\u00fcnde ge\u00e7erli \u00fccretler hakk\u0131nda fikir sahibi olmak i\u00e7in \u015funu bilmeniz gerekir: 2010\u2019da 966.000 olan toplam i\u015fg\u00fcc\u00fc say\u0131s\u0131 2020\u2019de 758.000\u2019e, aile i\u015fg\u00fcc\u00fc ise 207.000\u2019den 91.000\u2019e d\u00fc\u015ft\u00fc ve bu durum, 100.000\u2019den fazla \u00e7iftlik patronu ve orta\u011f\u0131n\u0131n sekt\u00f6rden \u00e7ekilmesinden kaynaklan\u0131yor. Eksiklik, sekt\u00f6rde devaml\u0131 aile d\u0131\u015f\u0131 \u00e7al\u0131\u015fan olan 170.000\u2019den fazla \u00e7al\u0131\u015fan\u0131n eme\u011fiyle kar\u015f\u0131lanmaktad\u0131r ve bu say\u0131 artma e\u011filimindedir. Mevsimlik i\u015f\u00e7ileri de eklersek tarlada \u00e7al\u0131\u015fan her 3 ki\u015fiden biri \u00fccretli \u00e7al\u0131\u015fan stat\u00fcs\u00fcnde say\u0131l\u0131r. Ayr\u0131ca, daha \u00f6nce de belirtti\u011fimiz gibi, aile i\u015fg\u00fcc\u00fcn\u00fcn (\u00e7o\u011funlukla kad\u0131n ve \u00e7ocuklar) pay\u0131n\u0131n d\u00fc\u015fmesine ra\u011fmen, \u00e7al\u0131\u015fma saatlerinin ayn\u0131 oran ve h\u0131zda azalmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6zlemliyor ve emek s\u00f6m\u00fcr\u00fcs\u00fcn\u00fcn yo\u011funla\u015ft\u0131\u011f\u0131na tan\u0131k oluyoruz.<\/p>\n\n\n\n