26 Mayıs 2021 Çarşamba günü gerçekleştirilen Suriye Cumhurbaşkanlığı seçimleri Suriye sınırlarında yaşayan halkın çoğunluklu katılımı ile sonuca ulaştı. Diasporada bulunan Suriyelilerin bir kısmı da, bulundukları ülkelerin dış politikaları kapsamında Suriye ile diplomatik ilişkilerinin anlaşma kriterlerine göre, Suriye konsolosluklarına kurulması sağlanan seçim sandıklarıyla oylamaya dahil oldu.
2011 iç savaşı ile birlikte, Suriye halkı savaş göçü olarak en çok Ortadoğu ülkelerine göç etti. Lübnan, Ürdün, Irak gibi Suriye’den en çok göç alan, Ortadoğu ülkelerindeki Suriye diasporası 2021 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanırken ABD, Kanada, İngiltere, Türkiye ve Almanya, ülkelerinde bulunan Suriye büyükelçiliğini oylama günü kapatarak ve oy verme koşullarını sağlamayarak, Suriye diasporasının seçimlere katılmasını engelledi. Oylamaya katılım adına ülke sınırlarındaki Suriye vatandaşlarına büyükelçiliği açan ülkeler ise; Rusya, Fransa, Avustralya, Japonya, Malezya, İsveç, İspanya, Kıbrıs, Arjantin, Hindistan, Çin, İran, Endonezya, Ermenistan, Brezilya, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Bahreyn, Umman, Cezayir, Sudan.
Üniter Cumhuriyet, Yarı Başkanlık sistemi ile yönetilen Suriye’de Cumhurbaşkanlığı seçimlerine üç adayın başvurusu onaylanmıştı. Suriye Anayasa Mahkemesi’ne göre 51 kişi aday oldu ancak adaylık koşullarını sağlayan 3 kişinin adaylığı onandı. 48 kişinin adaylığı ise koşulların sağlanmaması nedeniyle reddedildi. 48 adaya itiraz süresi tanındı. Başvurucuların mecliste en az 35 milletvekili desteği almış olması ve her vekilin sadece bir adaya oy vermesi şartları bulunuyor. Mecliste bu şartları sağlayan 3 aday Baas Partisi başkanı Beşşar Esad, Demokratik Arap Sosyalist Birliği başkanı Mahmoud Ahmed Marei, Sosyalist İttihatçı Parti başkanı Abdullah Sallum Abdullah oldu.
Seçim verilerini Suriye Meclis Başkanı Hammude Yousef Sabbagh, canlı konferans ile halka duyurdu. Seçimler için yurtiçi ve yurtdışındaki toplam Suriye vatandaşı katılım sayısı, mevcut Suriyeli seçmen kitlesinin %78’ini oluştururken sayısal olarak bu rakam 14 milyon 239 bin 140 oldu. Güncel olarak Suriye topraklarında, ABD, El-Nusra, Türkiye destekli gruplar ve cihatçı örgütlerin kontrolü altındaki bölgelerde de Suriye halkına oy kullandırılmadı. ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri bölgenin kuzey doğu tarafındaki Jarablus, Manbiç, Raqqa, Qamishli bölgelerine hakimken, ülkenin genelinin temizlendiği eskiden El-Kaide’ye bağlı Nusra cephesi, Tahrir El-Şam İdlip’e hakim. Afrin ise, Türkiye’nin Suriye iç savaşında IŞİD ile hareket etmesini destekleyen Özgür Suriye Ordusu, şu anki adıyla Ceyşül İslam olarak anılan örgütün hakimiyetinde. Genel bir tablo oluşturması adına şöyle bir harita bırakarak Suriye’ye hakim güçlerin bulundukları bölgeleri gösterebiliriz.
Baas Partisi başkanı Beşşar Esad 14 milyon 239 bin 140 atılan oy içinden, 13 milyon 540 bin 360 oy alarak %95.1 oy oranıyla Cumhurbaşkanı seçildi.
Demokratik Arap Sosyalist Birliği başkanı Mahmoud Ahmed Marei 470 bin 276 oy alarak %3.3 lük, Sosyalist İttihatçı Parti başkanı Abdullah Sallum Abdullah ise 213 bin 968 oy alarak %1.5 luk oranda kaldı.
Sosyal medya üzerinden Suriye kentlerinde sadece haber medyasının değil bireysel hesapların da seçim kutlaması paylaşımlarında, binlerce insanın sokaklara dökülmüş hali görüntülere yansıdı.
Seçim ertesinde 5 ülkenin -ABD, Almanya, İngiltere, Fransa ve İtalya- dışişleri bakanlığınca yapılan ortak açıklamada; “Biz, Fransa, Almanya, İtalya, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanları olarak Suriye’nin 26 Mayıs cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ne özgür ne de adil olacağını açıkça belirtmek istiyoruz. Esad rejiminin, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı Kararı ile belirtilen çerçevenin dışında bir seçim yapma kararını kınıyoruz.”… diye belirterek seçimleri tanımadıklarını ve seçim sonuçlarının ilerleyen süreçlerde siyasi bir çözüme dair bir temsiliyet olmadığını beyan ettiler.
***
Kaynaklar:
https://www.auswaertiges-amt.de/en/newsroom/news/-/2462812
https://www.nationsonline.org/oneworld/map/syria-map.htm
