Doğu Karadeniz bölgesinde 200 bini aşkın üreticinin temel geçim kaynağı olan çay üretim sezonu 17 Mayıs itibarı ile başladı. Bütün kış borçlanarak geçinmeye çalışan çay üreticileri, büyük bir beklentiyle hazırlandıkları sezonda Çaykur’un alım politikaları yüzünden büyük sıkıntılar yaşıyor. Son kabine toplantısı sonrası Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çay fiyatını 3.87, desteklemeyle birlikte 4 lira olarak açıklamasına rağmen; Çaykur’un plansız, düzensiz, üretim stratejisinden uzak kota ve kontenjan uygulamaları yüzünden üreticiler özel sektörün insafına kalmış durumda. Denetimsiz tüccarlar ve çay borsasının özel sektörün çıkarlarına göre çalışması sonucu çay fiyatı üç yıl öncesinin bile gerisine düşerek, 2.80 liraya kadar gerilemiş durumda.
Üreticilerin Çaykur’a ne kadar çay satabileceği kotayla belirleniyor. Örneğin bir dönüm araziden ortalama bir ton çay hasadı yapılırken, Çaykur bu yıl dönüm başına 600 kg alıyor. Dolayısıyla kotayı aşan 400 kg çay, yok pahasına özel sektöre satılmak zorunda kalıyor. Ama üreticiye çıkartılan zorluk burada da bitmiyor ve Çaykur üreticiye bir de günlük kota uyguluyor. Buna göre üretici kuruma günde 15 kg. üstünde çay getiremiyor. Nitekim şu anda üreticilere böyle bir günlük kontenjan dayatılmış durumda. Bu yüzden üretici bir kez daha özel sektöre mahkum oluyor.
Üreticilerin içine sokulduğu bu çaresizlik elbette kapitalistlerin iştahını kabartıyor ve kâr hırslarını daha da arttırıyor. Çay alımındaki tüccardan yana uygulamalar sonucu küçük birer aile şirketi olarak piyasaya girenler, 10 yıl gibi kısa bir sürede piyasanın yarısını kontrol eder hale geldiler. Örneğin Of Çay Amerikan içecek tekeli Jacobs tarafından satın alınarak büyüdü . İktidara yakınlığıyla bilinen, R.T.Erdoğan Üniversitesinin müteahhidi Karakan ailesine ait Doğuş Çay, sürekli resmî ihaleleri kazanarak ülke çapında bir gıda devine dönüştü. Yine bu firma Yozgat ve Niğde de özelleştirilen şeker fabrikalarını da satın aldı.
Çaykur ve özel sektörün sömürü çarkları arasında ezilmek istemeyen çay üreticisi bu duruma isyan ediyor. Haklarını dile getirmek amacıyla, Doğu Karadenizin birçok il ve ilçesindeki Çaykur fabrikaları önünde taleplerini dile getirerek, sorunlarının çözümü için eylemler örgütlüyorlar. Hopa ve Kemalpaşa da başlayan eylemler Fındıklı, Çayeli, Pazar bütün Rize boyunca devam ediyor. Hopa’da çay üreticileri yoğun katılımla 26 Mayıs Çarşamba günü taleplerinin karşılanması için bir uyarı eylemi yaparak uluslararası yolu trafiğe kapattılar. Üreticilerin talepleri şunlar:
- Kontenjan 30’a çıkartılacak
- Haftanın 2 günü kontenjansız alım yapılacak
- Özel sektöre 3.50 TL taban fiyat konacak
Eğer bu talepler 27 Mayıs Perşembe gününe kadar karşılanmazsa, üreticiler sorunları çözülene kadar fabrikaların önünden ayrılmayacaklar. Çay üreticileri sömürü ve yoksulluğa boyun eğmeyecekler.
